คำว่า กุหลาบ มาจากคำในภาษาเปอร์เซียว่า gulāb (อ่านว่า กุ-ล้าบ) แปลว่า น้ำกุหลาบ. นอกจากนั้นก็พบว่ายาบางขนานทำให้เกิดโรคกลีบกุหลาบได้ (drug-induced PR) ที่เคยมีรายงาน เช่น bismuth, barbiturates, captopril, gold, natural mercurials, methoxypromazine, metronidazole, D-penicillamine, isotretinoin, tripelennamine hydrochloride, ketotifen, salvarsan, levamisole, ketotifen, clonidine, aspirin, omeprazole, terbinafine และ imatinib mesylate แม้แต่วัคซีน BCG และ diphtheria ก็เคยมีรายงานว่าทำให้เกิดผื่นคล้ายโรคกลีบกุหลาบ.พบว่าผู้ป่วยโรคกลีบกุหลาบมีโอกาสเป็นโรคภูมิแพ้ (atopy), โรคเซ็บเดิร์ม (seborrheic dermatitis), โรคสิว และรังแค สูงกว่าคนทั่วไป และพบว่ามักมีการกำเริบของผื่นมากขึ้นในผู้ที่มีความเครียดสูง. ผื่นทุติยภูมิที่เกิดขึ้นตามมาจะปรากฏให้เห็นมากที่สุดในราว 10 วัน ลักษณะของผื่นทุติยภูมิจะกระจาย 2 ข้างของร่างกายเท่าๆ กัน มักกระจายตามลำตัวและส่วนที่ติดกับลำตัวคือ ลำคอ ต้นแขนต้นขา ท้อง หน้าอก (ภาพที่ 3) และหลัง (ภาพที่ 4). โรคกลีบกุหลาบชนิดที่เกิดจากยา (drug-induced PR) พบได้บ่อยว่าไม่มีผื่นแจ้งข่าวนำมาก่อนและมักมีการดำเนินโรคนานกว่า ยังพบโรคกลีบกุหลาบที่มีผื่นเฉพาะที่ฝ่ามือฝ่าเท้า (ภาพที่ 7) ทำให้ยิ่งดูคล้ายซิฟิลิสระยะที่สอง ในรายที่มีอาการคันมากพบว่ารอยโรคอาจเปลี่ยนแปลงทำให้ดูคล้ายผิวหนังอักเสบชนิด eczema. พบรอยโรคในช่องปากได้ อาจมีลักษณะเป็นปื้นนูนแดง (erythematous plaques), จุดเลือดออก (hemorrhagic puncta) และแผลในปาก (ulcer).
ใกล้เข้ามาแล้ว..สำหรับเทศกาลวันแห่งความรัก (วันวาเลนไทน์ 14 กุมภาพันธ์) วันนี้ถือเป็นวันพิเศษสำหรับคู่รักอีกวันหนึ่งที่นิยมบอกรักกันผ่านถ้อยคำหวานๆ หรือของขวัญแทนใจ ซึ่งของขวัญที่เป็นที่นิยมอันดับแรก คงหนีไม่พ้น ..ดอกกุหลาบ.. การตรวจทางจุลพยาธิวิทยา การตัดผิวหนัง (skin biopsy) เพื่อส่งตรวจทางจุลพยาธิวิทยาอาจช่วยในการวินิจฉัยโรคกลีบกุหลาบ โดยเฉพาะใน atypical PR แม้ว่าการเปลี่ยนแปลงทางจุลพยาธิวิทยาของโรคนี้จะไม่มีลักษณะเฉพาะ แต่ก็สามารถช่วยวินิจฉัยแยกโรคอื่นออกไปได้. ลักษณะทางจุลพยาธิวิทยาของโรคกลีบกุหลาบ คือ superficial perivascular dermatitis พบว่ามากกว่าร้อยละ 50 ของชิ้นเนื้อที่ส่งตรวจจะพบเซลล์ผิวหนังที่มี dyskeratotic degeneration พบว่าผิวหนังชั้น granular cell layer มีขนาดเล็กลงหรือหายไป พบ acanthosis และ spongiosis ได้เล็กน้อย พบ superficial perivascular infiltration ด้วยเซลล์ lymphocytes, histiocytes และ eosinophils (พบได้น้อย) พบ extravasated red blood cells ในชั้นหนังแท้ส่วนบนและชั้นหนังกำพร้า.
อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยบางรายอาจมีผื่นอยู่นานถึง 3-4 เดือนหรือนานกว่านี้. เมื่อผื่นหายอาจพบการเปลี่ยนแปลงของสีผิวหนังเป็นรอยขาว (hypopigmentation) หรือรอยคล้ำดำ (hyperpigmentation) ในผู้ป่วยที่มีผิวสีเข้มมักพบการเปลี่ยนสีผิวเป็นรอยคล้ำดำ. ผู้ป่วยโรคกลีบกุหลาบ ที่มีผื่นนานกว่า 3 เดือนอาจเป็นโรค pityriasis lichenoides chronica (ภาพที่ 8).
ละคอนเรื่องนี้ไม่ใช่ได้เนื้อเรื่องหรือตัดตอนมาจากแห่งใด ๆ เลย, จึ่งขอบอกไว้ให้ผู้อ่านทราบเพื่อไม่ต้องเสียเวลาไปเที่ยวค้นหาเรื่องนี้ในหนังสือโบราณใด ๆ แก่นแห่งเรื่องนี้, ได้เคยมีติดอยู่ในใจของฃ้าพเจ้ามาช้านานแล้ว, แต่เพราะเหตุต่าง ๆ ซึ่งไม่จำจะต้องแถลงในที่นี้ ฃ้าพเจ้ามิได้ลงมือแต่งเรื่องนี้, จนมาเมื่อกลางปี พ.ศ. ๒๔๖๖, เมื่อได้บังเกิดมีเหตุบังคับให้ฃ้าพเจ้าต้องอยู่นิ่ง ๆ เงียบ ๆ, ฃ้าพเจ้าจึงได้หวลนึกขึ้นถึงเรื่องนี้. เมื่อนึกตั้งโครงเรื่องขึ้นได้แล้ว, ได้เกิดมีปัญหาขึ้นว่าจะให้นางในเรื่องนี้ถูกสาปเปนดอกไม้อย่างใด, มีผู้เห็นกันโดยมากว่าควรให้เปนดอกกุหลาบ, เพราะเปนดอกไม้ที่คนทั้งโลกทุกชาติทุกภาษานิยมว่างามและหอมชื่นใจยิ่งกว่าดอกไม้อย่างอื่นๆ. ข้อนี้ก็จริงอยู่, แต่ก็ได้ทำให้ฃ้าพเจ้าออกอึดอัดอยู่ไม่น้อย, เพราะฃ้าพเจ้าตรองและตรวจดูเท่าใดก็นึกไม่ออกและไม่พบณที่ใดๆ ว่าดอกกุหลาบนั้นมีนามว่ากระไรในภาษามคธหรือสันสกฤต, และเมื่อเปนเช่นนี้ก็รู้สึกว่าฃาดศัพท์สำหรับใช้ในกวีนิพนธ์ไปนั้นอย่าง ๑; กับอีกอย่าง ๑, ซึ่งฃ้าพเจ้ารู้สึกว่าสำคัญกว่า, คือถ้าชื่อดอกกุหลาบไม่มีในภาษามคธหรือสันสกฤตดังนั้น จะมิต้องเข้าใจละหรือว่าในภารตะวรรษ (อินเดีย), อันกำหนดจะเปนภูมิลำเนาแห่งเรื่องนี้, มิได้เคยมีดอกกุหลาบในโบราณสมัย? ถ้าในภารตะวรรษไม่เคยมีดอกกุหลาบ จะแต่งลงไปว่ามีดูเปนการฝ่าฝืนธรรมดาไป, อาจทำให้ถูกติว่าเปนคนตื้นก็ได้.
ผื่นเหล่านี้จะเป็นอยู่นานประมาณ 2-6 สัปดาห์ คำว่า pityriasis rosea มาจากลักษณะของผื่น คือ pityriasis หมายถึงขุยบางๆ (fine scales) และ rosea แปลว่า สีดอกกุหลาบหรือสีชมพู ภาษาไทยจึงอาจใช้ว่า โรคขุยกุหลาบ แต่เนื่องจากลักษณะผื่นเป็นวงรีหรือวงกลมรูปไข่ จึงอาจเรียกว่า โรคกลีบกุหลาบ พบว่าร้อยละ ของผู้ป่วยโรคกลีบกุหลาบมีผื่นปฐมภูมิเกิดขึ้นในช่วง 1 สัปดาห์หรือนานกว่านั้น. ก่อนที่จะมีผื่นขนาดเล็กจำนวนมากขึ้นตามมาในภายหลัง ผื่นทุติยภูมิที่เกิดตามมานี้มักเป็นตามแนวลายเส้นของผิวหนัง (lines of cleavage of the skin) รอยโรคที่หลังอาจเรียงดูคล้ายต้นคริสต์มาส (“Christmas tree” pattern). ก่อนที่ได้ทราบว่าดอกกุหลาบเรียกว่าอย่างไรในภาษาสันสกฤตนั้น, ฃ้าพเจ้าได้นึกไว้ว่าจะให้ชื่อนางเอกในเรื่องนี้ตามนามแห่งดอกไม้; แต่เมื่อได้ทราบแล้วว่าดอกกุหลาบคือ “กุพฺชก” เลยต้องเปลี่ยนความคิด, เพราะถ้าแม้ว่าจะให้ชื่อนางว่า“กุพฺชกา” ก็จะกลายเปนนางค่อมไป.
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ ไม่มีการทดสอบจากเลือด (blood test) ที่ใช้วินิจฉัยโรคนี้ได้ อย่างไรก็ตามโรคกลีบกุหลาบอาจมีผื่น คล้ายผื่นของโรคซิฟิลิส ระยะที่ 2 (secondary syphilis) จึงควรเจาะเลือดตรวจ VDRL หรือ RPR ควรระวังผลลบลวง (false negative) จาก prozone phenomenon พิจารณาส่งตรวจเอชไอวีตามความเหมาะสม. อาจทำการขูดผิวหนังแล้วหยด KOH เพื่อดูเชื้อรา ใช้ในการวินิจฉัยแยกโรคติดเชื้อราที่ผิวหนังออกจากผื่นแจ้งข่าว. ส่วนวิธีเล่นเรื่อง “มัทนะพาธา” นี้, ฃ้าพเจ้ากำหนดไว้ให้ตัวละคอนพูดบทของตนเอง, ไม่ใช่ร้องบทนั้น ๆ อย่างแบบที่เรียกกันว่า “ละคอนดึกดำบรรพ์”, ต่อเมื่อบทใดเปนบทขับร้องจึ่งให้ร้อง; กับให้มีดนตรีเล่นคลอเสียงเบา ๆ ในเวลาที่เจรจา, และมีน่าพาทย์กำหนดลงไว้บางแห่งเพื่อช่วยการดำเนิรแห่งเรื่อง. การให้สุขศึกษาผู้ป่วย ควรอธิบายให้ผู้ป่วยและผู้ปกครองเข้าใจว่าโรคนี้มักมีการดำเนินโรคอยู่นานยาว 6 สัปดาห์ คือหลังมีผื่นปฐมภูมิจะมีผื่นทุติยภูมิตามมา และมีผื่นทุติยภูมิขึ้นหมดในช่วง 2 สัปดาห์แรก และผื่นเหล่านี้จะคงอยู่นานยาว 2 สัปดาห์ และจะค่อยๆ จางจนหมดไปในช่วง 2 สัปดาห์สุดท้าย.
การซักประวัติ อาจพบอาการนำมาก่อน (prodromal symptoms) ผื่นขึ้น ได้แก่ อาการเหนื่อย เมื่อยล้า, คลื่นไส้, เบื่ออาหาร, ไข้, ปวดข้อ, คลำพบต่อมน้ำเหลืองโต และปวดศีรษะ ร้อยละ 8-20 ของ ผู้ป่วยโรคกลีบกุหลาบอาจมีประวัติโรคติดเชื้อของทางเดินหายใจส่วนบนนำมาก่อน อาการเหล่านี้อาจนำมาก่อนการเกิดของผื่นแจ้งข่าว ร้อยละ 75 ของผู้ป่วยโรคกลีบกุหลาบมีอาการคัน ซึ่งร้อยละ 25 อาจคันรุนแรงมาก ให้สอบถามผู้ป่วยว่าเกิดผื่นเป็นครั้งแรกหรือเคยเป็นมาก่อน มีผู้ใกล้ชิดเป็นผื่นแบบเดียวกันหรือไม่ รวมทั้งควรซักประวัติการใช้ยาด้วย. การตรวจร่างกาย ผื่นแจ้งข่าวมักมีผื่นเดียว มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 1-10 ซม. ลักษณะผื่นเป็นวงรีรูปไข่หรือวงกลม ตรงบริเวณกลางผื่นลักษณะเป็นผิวหนังย่นสีส้ม (wrinkled, salmon colored) และบริเวณรอบนอกมีสีแดงเข้ม ทั้ง 2 บริเวณนี้แยกจากกันด้วยขุยบางๆ (ภาพที่ 2) มักพบผื่นแจ้งข่าวที่ลำตัว แต่ก็อาจพบที่คอหรือ แขนขา. โรคกลีบกุหลาบ (pityriasis rosea, PR) เป็นโรคผิวหนังที่มีผื่นลักษณะเฉพาะ และมีอาการเฉียบพลันมีการบรรยายถึงโรคนี้มาเกือบ one hundred fifty ปีแล้ว เริ่มแรกจะมีผื่นปฐมภูมิเรียกว่า ผื่นแจ้งข่าว (herald patch)ต่อมาอีก 1-2 สัปดาห์จะมีผื่นลักษณะเฉพาะกระจายทั่วไป.
เมื่อคุณกด “ยอมรับ” แสดงว่าคุณให้ความยินยอมโดยชัดแจ้งกับเราในการประมวลผลข้อมูลของคุณเพื่อวัตถุประสงค์ดังกล่าวข้างต้นทั้งหมด คุณสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีที่เราใช้คุกกี้และเทคโนโลยีอื่น ๆ รวมถึง วิธีที่เราเก็บรวบรวมและประมวลผลข้อมูลส่วนบุคคลของคุณโดยคลิก here. พระชัยเสนนำกุหลาบกลับเมือง ปลูกกุหลาบไว้ใกล้หน้าต่างห้องบรรทม และทรงเฝ้ามองกุหลาบนั้นเสมอมา ตราบจนจบชีวิต… อุบัติการณ์ ในประเทศสหรัฐอเมริกาความชุกของโรคนี้ในเพศชายเท่ากับร้อยละ zero.thirteen และในเพศหญิงเท่ากับร้อยละ zero.14. ส่วนความชุกที่พบตามคลินิกผู้ป่วยโรคผิวหนังอยู่ระหว่างร้อยละ 0.3-3 ทั้งนี้โรคกลีบกุหลาบปรากฏได้ทั่วโลก.
🌹ดอกกุหลาบ 1 ดอก หมายถึง รักแรกพบ ไม่ว่าดอกกุหลาบที่คุณมอบให้คนรักจะเป็นสีอะไรก็ตาม หากคุณมอบให้เขาหรือเธอเพียงดอกเดียว ในภาษาดอกไม้หมายถึง ความรักทั้งหมดของฉันมันพุ่งตรงไปหาเธอ … วาเลนไทน์ต้องเริ่มแพลนให้ดี จะเซอร์ไพรส์ด้วยดอกไม้ทั้งที อย่าลืมดูความหมายก่อนมอบให้ มิฉะนั้นอาจเจอเซอร์ไพรส์เสียเอง !!! ได้ดอกไม้ในใจแล้ว อย่าลืมเลือกเสื้อผ้าและโทนสีบ่งบอกความเป็นตัวเอง และบอกทุกความรู้สึกที่คุณมีให้กับเขาหรือเธอ…..
มีคำไทยเก่าๆ ซึ่งเป็นคำโดด และเป็นรากศัพท์ของคำบาลีหรือสันสกฤต ซึ่งน่าพิศวง.. เพศ พบได้เท่าๆ กันในทั้ง 2 เพศ หรืออาจพบในเพศหญิงสูงกว่าเพศชายเล็กน้อย.
ยากลุ่มปฏิชีวนะ ในรูปยากิน คือ ery-thromycin ขนาดยาในผู้ใหญ่ 250 มก. ทุก 6 ชั่วโมง (ให้ 1 ชั่วโมงก่อนอาหาร) หรือ 500 มก.ทุก 12 ชั่วโมง ในเด็กให้ขนาดยา มก./กก./วัน แบ่งให้ทุก 6-8 ชั่วโมง ยาตัวนี้เป็น being pregnant class B เช่นกัน. การฉายแสง การฉายรังสียูวีบี (UV-B gentle therapy) อาจลดอาการคันได้ แต่ก็มีรายงาน แย้งว่าการฉายรังสียูวีบีไม่ช่วยลดอาการคัน เพียงแค่ลดความรุนแรงของโรค และยังอาจทำให้เกิดรอยคล้ำ (postinflammatory pigmentation) ตามมา. ยากลุ่มต้านไวรัส ในรูปยากิน คือ acyclovir ขนาดยาในผู้ใหญ่ 800 มก. สมัยนี้ข้าวยากหมากแพง ดอกไม้ก็แพง เอาแค่ คำพูดไพเราะฟังแล้วไม่บาดหู มันจะเป็นภาษาดอกไม้ในยุคนี้ได้ไหมคะ… คำนี้ตรงกับคำไทยว่า อาบ ซึ่งน่าจะแปลว่า ทำให้เปียก เช่นเดียวกัน..
🌹ดอกกุหลาบ 24 ดอก หมายถึง เธอจะอยู่ในใจของฉันเสมอ ตลอดทั้ง 24 ชั่วโมง … อายุ พบบ่อยที่สุดในช่วงวัยเด็กถึงวัยผู้ใหญ่ตอนต้น ความชุกของโรคนี้เพิ่มสูงขึ้นในช่วงวัยเด็กเป็นต้นไป. พบโรคนี้บ่อยที่สุดในคนกลุ่มอายุ ปี พบน้อยมากในช่วงวัยทารกและในคนชรา เคยมีรายงานว่าพบโรคนี้ในทารกอายุ 3 เดือน. ตามที่หลวงธุระกิจภิธาน ค้นได้ความมาเช่นนี้ ฃ้าพเจ้าคเณว่าผู้ที่เปนนักเลงหนังสือและนักเรียนคงจะพอใจที่จะได้ทราบด้วย, ฃ้าพเจ้าจึ่งได้นำมาลงไว้ในที่นี้, และฃ้าพเจ้าถือเอาโอกาสนี้เพื่อขอบใจหลวงธุระกิจภิธาน ในการที่ได้เอาใจใส่ค้นศัพท์นี้ได้สมปราถนาของฃ้าพเจ้า.
ฃ้าพเจ้าจึ่งค้นหาดูศัพท์ต่างๆ ที่ พอจะใช้ได้เปนนามสตรี, ตกลงเลือกเอา “มัทนา”, จากศัพท์ “มทน” ซึ่งแปลว่าความลุ่มหลงหรือความรัก. พะเอินในขณที่ค้นนั้นเองได้พบศัพท์ “มทนพาธา”, ซึ่งโมเนียร์ วิลเลียมส๎ แปลไว้ว่า “the pain or disquietude of affection (“ความเจ็บหรือเดือดร้อนแห่งความรัก”) ซึ่งฃ้าพเจ้าได้ฉวยเอาทันที, เพราะเหมาะกับลักษณะแห่งเรื่องทีเดียว. เรื่องนี้จึ่งได้นามว่า “มัทนะพาธา, หรือตำนานแห่งดอกกุหลาบ” ด้วยประการฉะนี้.